Είναι οι συχνότερες κακώσεις στους αθλητές (30% του συνόλου των αθλητικών κακώσεων). Ενώ αρκετά συχνό είναι το ποσοστό υποτροπών (περίπου 25%). Αυτό οφείλεται στον ατελή τρόπο αντιμετώπισης και στην σχετικά περιορισμένη δυνατότητα επούλωσης της μυϊκής βλάβης όταν δημιουργείται ουλώδης ιστός.
Ανατομικά στοιχεία
Οι σκελετικοί μύες παρουσιάζουν δύο ακραία τμήματα την έκφυση και την κατάφυση τα οποία συνδέονται με το κεντρικό τμήμα του μυός, την μυϊκή γαστέρα που συσπάται ενεργητικά με αποτέλεσμα την ανάλογη κίνηση των αρθρώσεων.
Οι μύες προσφύονται στα οστά με τους τένοντες. Ο κάθε μυς αποτελείται από χιλιάδες μυϊκές ίνες που σχηματίζουν δεσμίδες και περιβάλλονται από συνδετικό ιστό. Πολλές μυϊκές δεσμίδες σχηματίζουν ένα μυ. Διακρίνονται δύο τύποι μυϊκών ινών:
Οι ερυθρές η τύπου Ι που συσπώνται βραδέως και αερόβια (ενέργεια από το οξυγόνο του αίματος) και οι λευκές ή τύπου ΙΙ που συσπώνται ταχέως και αναερόβια.
Οι λευκές ίνες διακρίνονται σε ίνες τύπου ΙΙΑ και τύπου ΙΙΒ. Οι πρώτες είναι υπεύθυνες για την δύναμη σε παρατεταμένο χρόνο, ενώ οι δεύτερες ΙΙΒ για την ίδια δύναμη σε βραχύ (μικρό) χρονικό διάστημα.
Τυπικά κακώσεων των μυών
Οι κακώσεις των μυών μπορεί να εντοπίζονται στην έκφυση, την κατάφυση, την γαστέρα ή την μυοτενόντια συμβολή (το σημείο όπου ο μυς μετατρέπεται σε τένοντα).
Ανάλογα με την βαρύτητα οι μυϊκές κακώσεις διακρίνονται σε:
Πρώτου βαθμού:
Όταν υπάρχουν ρήξεις μυϊκών ινών λιγότερο του 5% του συνόλου των ινών του μυός. Καλείται και μυϊκή διάταση.
Δεύτερου βαθμού:
Όταν η βλάβη αφορά μεγαλύτερο ποσοστό ρήξεων μυϊκών ινών. Καλείται και μερική ρήξη μυός.
Τρίτου βαθμού:
Όταν υπάρχει ολική ρήξη του μυός. Οι ρήξεις των μυϊκών ινών στις διάφορες αθλητικές δραστηριότητες μπορεί να οφείλονται σε:
Ρήξεις από εξελκυσμό
Εντοπίζονται στα επιφανειακά τμήματα του μυός και κυρίως στα σημεία έκφυσης ή κατάφυσης αυτού. Οφείλονται σε ενδογενείς δυνάμεις που ο αθλητής αναπτύσσει εντός της μυϊκής μάζας σε μια έντονη αθλητική προσπάθεια. Τέτοιες κακώσεις παρατηρούνται σε αθλήματα αντοχής και ταχύτητας όπως σε αθλήματα δρομικά του στίβου, στο άλμα εις ύψος, στο ποδόσφαιρο, στο μπάσκετ και σε όλα τα αθλήματα που απαιτούν πολύ έντονη μυϊκή συστολή. Ο τύπος αυτός είναι συχνός σε μυς δύο αρθρώσεων (δηλαδή μυς που ενώνουν δύο αρθρώσεις) όπως οι οπίσθιοι μηριαίοι, ο τετρακέφαλος μηριαίος, ο γαστροκνήμιος και ο δικέφαλος βραχιόνιος μυς.
Αυτό συμβαίνει γιατί στη διάρκεια μίας έντονης προσπάθειας είναι δυνατόν να αποτύχει το νευρομυϊκό σύστημα να συντονίσει την ενέργεια του μυός στην λειτουργία των δύο αρθρώσεων. Στις ρίξεις αυτού του τύπου ο αθλητής αναφέρει χαρακτηριστικό πόνος «σαν μαχαιριά» τη στιγμή της κακώσης και συχνά αδυνατεί να συνεχίσει την αθλητική του δραστηριότητα λόγω ανικανότητας σύστασης του μυός. Συχνά ψηλαφάται επώδυνο κενό στο σημείο της ρήξης.
Ρίξεις από συμπίεση του μυός
Οι ρήξεις αυτές οφείλονται σε άμεση εφαρμογή βίας, με την οποία ο μυς συμπιέζεται στο υποκείμενο οστό με συνέπεια ρήξη των εν τω βάθει στοιβάδων του και τοπική αιμορραγία που πολλάκις προκαλεί ενδομυϊκό αιμάτωμα. Κλινικά εκδηλώνεται έντονος πόνος και περιορισμός της κινητικότητας του μέλους, ιδιαίτερα σε περίπτωση αυξημένης αιμορραγίας.
Παθοφυσιολογία των κακώσεων
Οι κακώσεις των σκελετικών μυών χαρακτηρίζονται από μια σειρά γεγονότων όπως: ρήξη (εκφύλιση), φλεγμονή, αναγέννηση μυϊκών ινών και πιθανώς σχηματισμός ινώδους συνδετικού ιστού (ουλής).
Η φάση της αναγέννησης των μυϊκών ινών ξεκινάει 24 ώρες μετά την κάκωση με την διαφοροποίηση των μυϊκών κυττάρων σε μυϊκές ίνες. Σήμερα αναφέρεται ότι στην περιοχή της βλάβης αναπτύσσονται μυϊκά βλαστοκύτταρα που έχουν μυογενετική διαφοροποίηση. Τα μυϊκά βλαστοκύτταρα φαίνεται ότι προέρχονται από το ενδοθήλιο των αγγείων.
Μυϊκή ίνωση
Ο μεγαλύτερος κίνδυνος για την ποιότητα της μυϊκής συστολής στο μετατραυματικό στάδιο και στο μετέπειτα αγωνιστικό είναι η δημιουργία στην περιοχή της κάκωσης ουλώδους (ινώδους) συνδετικού ιστού. Η ανάπτυξη ουλώδους ιστού στην περιοχή της μυϊκής ρήξης προκαλεί ελάττωση της συσταλτικότητας του μυός και είναι η κύρια αιτία υποτροπής της κάκωσης. Η μυϊκή ίνωση είναι δυνατόν να αποφευχθεί από παράγοντες που αναστέλλουν την παραγωγή ινώδους ιστού όπως:
Η ιντερφερόνη Γ, η σουραμίνη (suramin), η ντεκορίνη (decorin) και το διουρητικό λοσαρτάνη (losartan) που πρέπει να αποφεύγεται να δίνεται στους αθλητές λόγω του ότι προκαλεί αφυδάτωση.
Θεραπεία
Το πρώτο στάδιο αντιμετώπισης αφορά: ανάπαυση, ψυχρά επιθέματα(παγοθεραπεία), ελαστική επίδεση και ελαφρά ανύψωση του σκέλους. Κατά την αγγλική ιατρική ορολογία της θεραπείας των βλαβών αυτών R.I.C.E αρχικά των λέξεων: rest, ice, compression, elevation. Τα μέτρα αυτά θα διαρκέσουν 48 έως 60 ώρες και συνέχεια ξεκινά προοδευτικά εφαρμογή θερμών επιθεμάτων με ασκήσεις παθητικής κινητοποίησης.
Η χορήγηση αντιφλεγμονωδών φαρμάκων και κορτιζονούχων ανακουφίζει από τον πόνο αλλά ευνοείται η ανάπτυξη ινώδους ιστού στην περιοχή της μυϊκής κάκωσης. Έτσι θα πρέπει να αποφεύγονται. Οι εκχύσεις ενζύμων και κολλαγόνου ευνοούν την αναγέννηση του μυϊκού ιστού όπως τα βλαστοκύτταρα αλλά και το PRP (πλάσμα πλούσιο σε αιμοπετάλια) που τοποθετούνται με ενέσιμη τοπική έκχυση. Το υπερτασικό φάρμακο ARB Losartan ευνοεί την μυϊκή αναγέννηση αλλά η εφαρμογή του σε αθλητές είναι ακόμα σε πειραματικό στάδιο. Όσον αφορά την φυσικοθεραπεία, ευνοείται η αναγέννηση του μυϊκού ιστού από την τοπική εφαρμογή ηλεκτρικού νευρομυϊκού ερεθισμού με ελεγχόμενες ενεργητικές ασκήσεις.
Δρ. ΞΕΝΟΦΩΝ ΡΟΥΣΣΗΣ
ΟΡΘΟΠΕΔΙΚΟΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ – ΕΙΔΙΚΟΣ ΑΘΛΗΤΙΑΤΡΟΣ
ΔΙΔΑΚΤΩΡ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ BOLOGNA
ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΘΛΗΤΙΑΤΡΙΚΉΣ ΕΤΑΙΡΙΑΣ
ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ SUPERLEAGUE
ΜΕΛΟΣ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ Ε.Π.Ο
