Είναι γνωστό ότι οι μεγάλες αθλητικές επιδόσεις στηρίζονται στην απόκτηση από τους αθλητές άριστης φυσικής κατάστασης.
Η βαθμιαία απόκτηση πολύ καλής φυσικής κατάστασης , προϋποθέτει ορισμένες βασικές αρχές, που αφορούν τόσο το προπονητικό πρόγραμμα , όσο τη σωστή ψυχολογική κατάσταση του αθλούμενου που δέχεται αυτό.
Συγκεκριμένα, εάν το προπονητικό πρόγραμμα είναι έντονο και υπερβαίνει για ένα συνεχές χρονικό διάστημα τη μέγιστη ανεκτή δόση προπόνησης για έναν αθλούμενο, είναι δυνατόν ο αθλητής αυτός να οδηγηθεί στην υπερκόπωση.
Ο βαθμός και η ένταση της προπόνησης που επέρχεται υπερκόπωση, ποικίλει από αθλητή σε αθλητή και εξαρτάται από τα όρια αντοχής του οργανισμού του συγκεκριμένου αθλητή.
Πρωτού προχωρήσουμε, όμως στα αίτια που συμβάλουν στο σύνδρομο της υπερκόπωσης, είναι απαραίτητο να δώσουμε έναν επιστημονικό χαρακτήρα
<<Η υπερκόπωση χαρακτηρίζεται από ορμονικές διαταραχές ή ανωμαλίες του καρδιοαναπνευστικού, νευρομυϊκού ή πεπτικού συστήματος του αθλούμενου>>.
Οι αιτίες που συμβάλουν στο να δημιουργηθεί το σύνδρομο της υπερκόπωσης , χωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες:
Α) Όσον αφορά τον τρόπο ζωής του και
Β) Όσον αφορά την προπόνηση.
Α) Συγκεκριμένα όσον αφορά τη ζωή που κάνει ο αθλούμενος, υπάρχουν ορισμένες καταστάσεις που ευνοούν σημαντικά την έλευση της υπερκόπωσης, υπερφόρτισης:
αϋπνία, κατανάλωση αλκοόλ, τσιγάρου, καφέ, θόρυβος , οικογενειακά προβλ΄ηματα , προβλήματα στο περιβάλλον εργασίας, στο σχολείο στο πανεπιστήμιο, έλλειψη χρόνου ανάπαυσης , ανεπαρκής και ακατάλληλη διατροφή, έλλειψη βιταμινών, προβλήματα υγείας , όχι σοβαρά, αλλά ενοχλητικά:
Προβλήματα με τα δόντια, ενοχλήσεις στο στομάχι, στο έντερο, τάση για εμετό.
αλλεργίες, ρινίτιδα, ιγμορίτιδα, φαρυγγίτιδα, αμυγδαλίτιδες.
ταχυκαρδίες από άγχος, ακμή, ελαφρός πυρετός από έντονη άσκηση κ.α
Β) Εκτός από τον τρόπο ζωής του αθλούμενου , το είδος και η ένταση της προπόνησης είναι δυνατόν να βοηθήσουν στο να επέλθει το σύνδρομο της υπερκόπωσης, υπερφόρτισης.
Συγκεκριμένα :
ιδιαίτερα έντονη άσκηση, σε μέγιστη ή υπομέγιστη ένταση, για μεγάλο χρονικό διάστημα.
έντονος ρυθμός προπόνησης μετά από διακοπές, τραυματισμό ή ασθένεια.
Παραμέληση της αποκατάστασης μετά το τέλος της προπόνησης ή του αγώνα.
Υπερβολικός αριθμός αγώνων με μέγιστες απαιτήσεις, σε συνδυασμό με συχνές αλλαγές του καθημερινού προγράμματος.
Τα συμπτώματα
Ο αθλούμενος παρουσιάζεται εκνευρισμένος χωρίς ιδιαίτερο λόγο. Είναι ανυπάκουος , εριστικός, έχει έντονο άγχος και είναι υπερευαίσθητος στην κριτική.
Άλλοτε είναι άκεφος, αδιάφορος , μελαγχολικός. Μειώνεται ο ενθουσιασμός του και έχει φόβους για τον αγώνα. Κατά τη διάρκεια του αγώνα κάνει λάθη, που ο ίδιος απορεί πως είναι δυνατόν να γίνονται. Δεν είναι συγκεντρωμένος, δύσκολα μπορεί να διορθώσει τα λάθη του που επαναλαμβάνονται, γεγονός που του μειώνει το ηθικό και η απόδοσή του πέφτει σημαντικά.
Μειώνεται η αντοχή του, η ταχύτητά του και κυρίως η δύναμή του.
Ιδρώνει εύκολα και έχει ιδιαίτερη τάση στους τραυματισμούς.
Η διάγνωση της υπερκόπωσης είναι εύκολη, λόγω του ότι ο αθλητής εμφανίζει ορισμένα ή όλα από τα προαναφερόμενα συμπτώματα.
Επίσης ο προπονητής ή και ο ίδιος αθλητής, είναι δυνατόν να υπολογίσει το βαθμό της υπερφόρτισης από την καρδιακή συχνότητα (σφυγμός).
Ο σφυγμός, λοιπόν, του ατόμου που έχει πάθει υπερκόπωση μετρούμενος 10 δευτερόλεπτα μετά από δρόμο 1.500 μ., υπερβαίνει τους 190 σφυγμούς ανά λεπτό. Ενώ η επαναφορά στο κανονικό (52-72 σφυγμούς ανά λεπτό) γίνεται πολύ αργότερα απ’ ότι γίνεται σε έναν αθλητή με φυσιολογική φυσική συμπεριφορά.
Θεραπεία
Η ανάπαυση για λίγες μέρες (4-12) και οι συμβουλές από τον αθλητικό ψυχολόγο ή τον αθλητίατρο, είναι οι πρώτες ενέργειες που συνιστούμε στον αθλούμενο.
Ο αθλητίατρος, επίσης, φροντίζει επιμελώς για το διαιτολόγιο του αθλούμενου (αύξηση σε ψάρι, συκώτι, ρύζι, φρούτα κ.α.), ενώ είναι απαραίτητη και η χορήγηση βιταμινών.
Κατόπιν ο αθλούμενος αρχίζει, με προοδευτικά αυξανόμενο ρυθμό, την προπόνησή του και όχι απότομα.
Δρ. ΞΕΝΟΦΩΝ ΡΟΥΣΣΗΣ
ΟΡΘΟΠΕΔΙΚΟΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ – ΕΙΔΙΚΟΣ ΑΘΛΗΤΙΑΤΡΟΣ
ΔΙΔΑΚΤΩΡ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ BOLOGNA
ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΘΛΗΤΙΑΤΡΙΚΉΣ ΕΤΑΙΡΙΑΣ
ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ SUPERLEAGUE
ΜΕΛΟΣ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ Ε.Π.Ο
