Η υμενική πτυχή (plica) ξεκινάει από την έσω πλευρά του λιπώδους σώματος που βρίσκεται πίσω και πλάγια εκατέρωθεν του επιγονατιδικού τένοντα. Έχει πορεία σαν πέταλο επί τα εντός του μηριαίου κονδύλου περνάει κάτω από τον τετρακέφαλο υπερεπιγονατιδικά και καταλήγει επί τα εντός του έξω μηριακού κονδύλου στον έξω καθεκτικό συνδέσμο της επιγονατίδας.
Αποτελεί εμβρυϊκό υπόλειμμα στην άρθρωση του γόνατος. Σπάνια μπορεί να ψηλαφηθεί κάτω από τους έσω και έξω καθεκτικούς συνδέσμους της επιγονατίδας. Από παρατεταμένη χρονικά άσκηση και μικροκακώσεις στην περιοχή του γόνατος είναι δυνατόν να ουλοποιηθεί και προοδευτικά να χονδροποιηθεί λαμβάνοντας ιστολογικά την υφή μηνίσκου. Στις περιπτώσεις αυτές γίνεται ανελαστική προσκρούει και τρίβεται στον έσω μηριαίο κόνδυλο κατά τις κινήσεις του γόνατος προκαλώντας ανεξήγητο πόνο στην πρόσθια και έσω επιφάνεια αυτού.
Συμπτώματα – Διάγνωση
Ως προανέφερα δημιουργείται πόνος κυρίως στην έσω επιφάνεια του γόνατος που επιδεινώνεται όταν ο αθλούμενος παραμείνει για αρκετό χρονικό διάστημα καθήμενος με τα γόνατα σε κάμψη. Όταν σηκωθεί και αρχίζει να βαδίζει αισθάνεται έντονο πόνο στα πρώτα πέντε έως δώδεκα βήματα ο οποίος κατόπιν υποχωρεί προοδευτικά. Η αιτία του πόνου συνίσταται στο ότι όταν η άρθρωση του γόνατος είναι σε κάμψη η υμενική πτυχή διατείνεται πάνω ακριβώς στην αρθρική επιφάνεια του έσω μηριαίο κονδύλου. Εάν η πτυχή (plica) έχει ήδη ουλοποιηθεί και έχει γίνει ανελαστική στην καθιστική θέση πιέζει τον αντίστοιχο κόνδυλο και κυρίως την χονδρινή επιφάνεια αυτού, ενώ στην κίνηση τρίβεται πάνω σε αυτόν προκαλώντας έντονο άλγος. Ο πόνος προοδευτικά υποχωρεί όταν ο αθλούμενος κινείται λόγω της τοπικής θερμότητας που αναπτύσσεται στην περιοχή.
Στην προκειμένη περίπτωση χαρακτηριστικός είναι ο θόρυβος αναπήδησης ή η στιγμιαία εμπλοκή του γόνατος που αναφέρει ο ασθενής. Ο ίδιος ο εξεταστής μπορεί ενίοτε να διαπιστώσει το γεγονός όταν κάμπτεται και εκτείνεται το γόνατο του εξεταζόμενου.
Επίσης είναι δυνατόν να δημιουργηθεί ήπιο ύδραρθρο στο γόνατο, συχνά υπάρχει κριγμός στις κινήσεις αυτού που οφείλεται στην τριβή της πτυχής επάνω στον έσω μηριαίο κόνδυλο και έντονη ευαισθησία στην έσω πλευρά του γόνατος που δίνει την εντύπωση κάκωσης του έσω μηνίσκου. Στις περιπτώσεις όπου η κατάσταση αυτή χρονίζει διαπιστώνεται και σχετική ατροφία του τετρακέφαλου μηριαίου μυός.
Η διαφορική διάγνωση πρέπει να γίνει από τις κακώσεις του έσω μηνίσκου όπου πολλές φορές τα συμπτώματα οδηγούν τον εξεταστή προς τα εκεί ως προανέφερα. Επίσης από την χονδροπάθεια της έσω αρθρικής επιφάνειας της επιγονατίδας όταν η επαφή και η τριβή που ασκεί η plica στον μηριαίο κόνδυλο γίνεται σε υψηλότερο σημείο. Η απλή ακτινογραφία, η αξονική τομογραφία, το υπερηχογράφημα, δεν δίνουν ουσιαστικά αποτελέσματα για την εντόπιση του συνδρόμου. Αντίθετα, η μαγνητική τομογραφία κατ’ αρχήν μας αποκλείει κακώσεις του έσω μηνίσκου και κατά δεύτερο πολλές φορές (όχι όλες) εντοπίζει την χονδροποίηση της υμενικής πτυχής και τη θέση που βρίσκεται.
Θεραπεία
Συντηρητική αγωγή γενικά δεν συνίσταται λόγω της αποτυχίας κάθε εγχειρήματος. Το πρόβλημα είναι “μηχανικό” και μόνον η χειρουργική επέμβαση μπορεί οριστικά να λύσει το πρόβλημα. Συγκεκριμένα γίνεται αρθροσκόπηση γόνατος και διατομή της υμενικής πτυχής. Τα αποτελέσματα της επέμβασης είναι εντυπωσιακά καθ’ όσον οι ενοχλήσεις και ο πόνος υποχωρούν άμεσα. Βέβαια έχουμε διαπιστώσει σε χρόνια σύνδρομα υμενικής πτυχής όπου δεν διαγνώστηκαν εγκαίρως και ο αθλούμενος επέμενε στην συντηρητική αγωγή επί μακρόν να έχει δημιουργηθεί σημαντική βλάβη στον αρθρικό χονδρό του έσω μηριαίου κονδύλου. Στην περίπτωση αυτή το πρόβλημα γίνεται σοβαρό και δε λύνεται μόνο με την διατομή της υμενικής πτυχής αλλά χρειάζονται και οι επεμβατικές κινήσεις στον πληγέντα χόνδρο. Επίσης τοπική ενέσιμη αγωγή με σκευάσματα που περιέχουν χονδροϊτίνη, MSM, υαλουρονικό οξύ και κολλαγόνο.