Α – ΕΞΩ ΕΠΙΚΟΝΔΥΛΙΤΙΔΑ ΤΟΥ ΑΓΚΩΝΑ (TENNIS ELBOW)
Συχνή πάθηση από υπερχρήση του αγκώνα είναι η έξω επικονδυλίτιδα (tennis elbow = αγκώνας του τέννις). Οφείλεται σε έντονες και επαναλαμβανόμενες κινήσεις έκτασης του καρπού που έχουν αποτέλεσμα μικρορήξεις και συγχρόνως εκφύλιση του τένοντα βραχύ εκτείνοντα κερκιδικού που εκφύεται από την παρακονδύλια απόφυση του αγκώνα. Στις παραμελημένες περιπτώσεις είναι δυνατόν οι μικρορήξεις του τένοντα να γίνουν πλήρεις (ολικές) ρήξεις στην παρακονδύλια απόφυση. Ορισμένες φορές υπάρχει συμμετοχή στην βλάβη και του τένοντα του κοινού εκτείνοντα των δακτύλων.
Μεγάλο ποσοστό ερασιτεχνών αθλητών του τένις παρουσιάζουν συμπτώματα έξω επικονδυλίτιδας του αγκώνα γεγονός που οφείλεται στην κακή τεχνική των αθλητών αυτών. Το ποσοστό εμφάνισης «tennis elbow» σε επαγγελματίες αθλητές είναι πολύ μικρότερο.
Κλινική εικόνα – Διάγνωση
Χαρακτηριστικός πόνος που εντοπίζεται στην έξω επιφάνεια του αγκώνα γύρω από την παρακονδύλια απόφυση. Ο πόνος μεγαλώνει με δραστηριότητες που απαιτούν κινήσεις έκτασης του καρπού. Σε λιγότερους αθλητές εμφανίζεται πρωινή δυσκαμψία του αγκώνα η οποία υποχωρεί με την πάροδο της ημέρας. Η έναρξη της πάθησης μπορεί να συνδυάζεται με ιστορικό κάκωσης, ωστόσο συχνότερα ξεκινά αιφνίδια και με σταδιακή επιδείνωση. Σε χρόνιες μορφές οι ασθενείς πολλές φορές αδυνατούν να σηκώνουν ακόμη και ένα ποτήρι νερό. Στην ψηλάφηση υπάρχει έντονη ευαισθησία στην περιοχή του κοινού τένοντα των εκτεινόντων μυών στην έκφυση του στην παρακονδύλια απόφυση και 1 εκατοστό με 1,5 εκατοστό μπροστά και περιφερικά.
Ένα διαγνωστικό τεστ για την κλινική επιβεβαίωση του «tennis elbow» είναι η δοκιμασία της καρέκλας. Στην περίπτωση αυτή ζητούμε από τον ασθενή να σηκώσει μία καρέκλα με τον αγκώνα σε έκταση, το αντιβράχιο σε πρηνισμό (η παλάμη κοιτάει προς το σώμα) και ο ώμος βρίσκεται σε προσαγωγή. Στην προκειμένη περίπτωση παρατηρείται επιδείνωση του πόνου και στις σοβαρότερες μορφές αδυναμία ανύψωσης της καρέκλας.
Ο ακτινολογικός έλεγχος του αγκώνα μερικές φορές είναι δυνατόν να αναδείξει σημεία ασβεστοποίησης του τένοντα. Η διαφορική διάγνωση πρέπει να γίνει από προβλήματα στην αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης (πίεση της Α6 – Α7 νωτιαίας ρίζας) από την ερχόμενη αρθρίτιδα της βραχιονιοκερκιδικής άρθρωσης και από το σύνδρομο παγίδευσης του οπίσθιου μεσοστέου νεύρου.
Θεραπεία
Η θεραπεία αρχικά είναι συντηρητική και συνιστάται σε φαρμακευτική με αντιφλεγμονώδη και φυσικοθεραπεία με βάση την κινησιοθεραπεία και την μάλαξη. Είναι χρήσιμη η εφαρμογή ειδικού περιαγκωνίου (tennis elbow strap) που μειώνει τις εξωτερικές δυνάμεις που εφαρμόζονται στην περιοχή. Οι ασκήσεις κινητοποίησης δεν πρέπει να προκαλούν συμπτώματα και πρέπει να αυξάνουν προοδευτικά. Όταν επιτευχθεί ανώδυνο εύρος κίνησης αρχίζουν ασκήσεις μυϊκής ενδυνάμωσης των μυών του αντιβραχίου και διατάσεις αυτών.
Η εκχύσεις τοπικών ενέσεων ενζύμων και κολλαγόνου στην περιοχή (ανάλογα την βαρύτητα του περιστατικού μέχρι τέσσερις εκχύσεις ανά εβδομάδα μία) και εκχύσεις PRP (2 δόσεις) έχουν ενίοτε εξαιρετικά αποτελέσματα. Όταν και εφόσον αποτύχει η συντηρητική θεραπεία ενδείκνυται η χειρουργική. Κατά αυτήν αφαιρούμε τον παθολογικό ιστό του εκφυτικού τένοντα του βραχύ κερκιδικού εκτείνοντα του καρπού από την παρακονδύλια απόφυση. Επέμβαση που μπορεί να γίνει με ανοιχτή ή αρθροσκοπική τεχνική.
Β – ΕΣΩ ΕΠΙΚΟΝΔΥΛΙΤΙΔΑ ΤΟΥ ΑΓΚΩΝΑ (GOLFER’S ELBOW)
Χαρακτηρίζεται από πόνο στην περιοχή της παρατροχίλιας απόφυσης και αντανακλά περιφερικά στο αντιβράχιο. Ο πόνος συνήθως εμφανίζεται μετά από έντονη δραστηριότητα. Αρχικά το εύρος κίνησης του αγκώνα είναι φυσιολογικό αλλά αργότερα σε χρόνιες παραμελημένες μορφές -ιδιαίτερα σε αθλητές ρίψεων- παρατηρείται σύγκαμψη του αγκώνα. Στην ψηλάφηση διαπιστώνεται έντονη ευαισθησία στην έκφυση του κερκιδικού καμπτήρα του καρπού και του στρογγυλού πρηνιστή μυός, η οποία επεκτείνεται περίπου ένα 1 εκατοστό με 1,5 εκατοστό περιφερικά στο αντιβράχιο μπροστά από την παρατροχίλια απόφυση. Ο πόνος δυναμώνει με την κάμψη του καρπού και τον πρηνισμό του αντιβραχίου υπό αντίσταση. Στον ακτινολογικό έλεγχο το μόνο που μπορούμε να διαπιστώσουμε σε περίπου 18 – 25% των ασθενών αποτιτανώσεις στους μαλακούς ιστούς γύρω από την παρατροχίλια απόφυση.
Η διαφορική διάγνωση πρέπει να γίνει με την νευρίτιδα του ωλένιου νεύρου, στην οποία η δοκιμασία κάμψης του αγκώνα είναι θετική. Συγκεκριμένα θέτουμε τον ασθενή με τον αγκώνα σε πλήρη κάμψη και τον καρπό σε πλήρη έκταση για 60 δευτερόλεπτα. Η δοκιμασία χαρακτηρίζεται θετική όταν εμφανίζεται πόνος στην έσω επιφάνεια του αγκώνα και αιμωδίες (μούδιασμα) στο τέταρτο και πέμπτο δάχτυλο του χεριού.
Θεραπεία
Αρχικά η θεραπεία είναι συντηρητική και ανάλογη αυτής της έξω επικονδυλίτιδας του αγκώνα που παραπάνω περιγράψαμε. Εάν ο ασθενής δεν ανταποκριθεί στην πιο πάνω θεραπεία (αντιφλεγμονώδη, τοπικές εκχύσεις ενζύμων και κολλαγόνου, PRP και φυσικοθεραπεία με βάση την κινησιοθεραπεία και μαλάξεις) τότε πρέπει να ακολουθηθεί μία περίοδος 15 ημερών ακινητοποίησης του αγκώνα με νάρθηκα και κατόπιν προοδευτική ενδυνάμωση των μυών που εκφύονται από την παρατροχίλια απόφυση. Εάν σε εύλογο χρονικό διάστημα (μέχρι τρεις μήνες περίπου) δεν υπάρξει ανταπόκριση τότε ενδείκνυται χειρουργική αγωγή. Με αυτήν αφαιρείται το παθολογικό τμήμα του τένοντα αποκατάσταση του ελλείμματος και επανακαθήλωση της ομάδας των καμπτήρων πρηνιστών μυών στον έσω επικόνδυλο. Η επέμβαση αυτή δύναται να γίνει ανοιχτά ή αρθροσκοπικά. Μετεγχειρητικά τοποθετείται νάρθηκας ακινητοποίησης του αγκώνα για 10 ημέρες. Η επιστροφή σε αθλητικές δραστηριότητες επιτρέπεται μετά από διάστημα 3,5 μηνών.
