Η επαρκής οπτική λειτουργία μας βοηθάει να καταλαβαίνουμε το περιβάλλον μας καλύτερα και να κατευθύνουμε τις πράξεις μας με μεγαλύτερη ακρίβεια, ταχύτητα και σιγουριά.

Το 80% των πληροφοριών που λαμβάνει ένας άνθρωπος από το περιβάλλον είναι οπτικές. Η έρευνα έχει δείξει ότι το οπτικό σύστημα ενός πρωταθλητή έχει ανώτερες δεξιότητες σε σύγκριση με το οπτικό σύστημα ενός απλά αθλούμενου .Ο τρόπος με τον οποίο το οπτικό μας σύστημα συλλέγει και επεξεργάζεται αυτές τις πληροφορίες είναι καθοριστικός για οποιαδήποτε ανθρώπινη πράξη. Όσο πιο καλά λειτουργεί το οπτικό σύστημα ενός ατόμου ,τόσο πιο αποτελεσματική είναι και η κάθε του ενέργεια μέσα στο περιβάλλον, ιδιαίτερα όταν στο περιβάλλον αυτό οι οπτικές πληροφορίες είναι πολλές και συχνά ορατές μόνο για κλάσματα του δευτερολέπτου, όπως συμβαίνει στον πρωταθλητισμό.

Η μέριμνα και η αξιολόγηση της οπτικής λειτουργίας συχνά περιορίζεται στην εξασφάλιση μιας φυσιολογικής οπτικής οξύτητας και στη διάγνωση και θεραπεία της παθολογίας του οφθαλμού. Συνήθως όμως σε μια εξέταση ρουτίνας παραβλέπεται η αξιολόγηση των πιο εκλεπτισμένων χαρακτηριστικών της όρασης όπως είναι οι οπτικές δεξιότητες και ο βαθμός της ανάλυσης των οπτικών δεδομένων που επιτυγχάνει το οπτικό μας σύστημα στον εγκεφαλο.

Τα τελευταία χρόνια η επιστήμη της οφθαλμολογίας και της οπτομετρίας έχουν παγιώσει θεραπευτικές τακτικές που στοχεύουν στη βελτίωση της οπτικής λειτουργίας μέσα από την εφαρμογή ασκήσεων που οξύνουν τις διάφορες ιδιότητες που την χαρακτηρίζουν .Οι εν λόγω Θεραπευτικές τακτικές έχουν εφαρμογή σε διαταραχές της όρασης όπως:

-αμβλυωπία

-στραβισμός,

-μη στραβισμικές δυσλειτουργίες της διόφθαλμης όρασης που αφορούν τη σύγκλιση, την προσαρμογή ,την εστίαση και την στερεοσκοπική όραση

-μετά από κρανιοεγκεφαλικες κακωσεις και αγγειακα εγκεφαλικα επεισοδια

-προβλήματα ανάγνωσης και γραφής των μαθητών

-αναπτυξιακά προβλήματα ,

-σε καταστάσεις όπου ο στόχος δεν είναι η διόρθωση κάποιας παθολογίας ,αλλά η όξυνση της οπτικής λειτουργίας ,εκεί όπου υπάρχουν συνθήκες αυξημένων απαιτήσεων όπως π.χ. στην περίπτωση του αθλητισμού.

H θεραπεία δυσλειτουργιών της όρασης μέσα από οπτομετρικά προγράμματα ασκήσεων αποτελεί κοινή πρακτική σε πολλές χώρες του κόσμου.

Στη χώρα μας εφαρμόζονται προγράμματα εξάσκησης της όρασης απο το 2005.Το πρώτο ειδικά εξοπλισμένο κέντρο επανδρώθηκε απο τον Καθηγητή Σπύρο Γεωργαρά,ο οποίος ήταν ο πρώτος που εφήρμοσε τα ειδικά αυτά προγράμματα σε έλληνες αθλητές,στο ερευνητικό και θεραπευτικό ινστιτούτο Οφθαλμός .

Στο απόσπασμα που ακολουθεί ο Καθηγητής περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο επιδρά η ποιότητα και η εξάσκηση της όρασης στις αθλητικές επιδόσεις.

 

ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΟΡΑΣΗ

Γράφει ο καθ. Σπ.Γεωργαράς M.D. F.E.B.O.

Η καλή απόδοση ενός αθλητή είναι πολυπαραγοντική. Η ανάλυση/αξιολόγηση των οπτικών δεξιοτήτων, είναι εξαιρετικά σημαντική προκειμένου να εντοπιστεί οποιαδήποτε οπτική δυσλειτουργία που θα μπορούσε να έχει αρνητική επίδραση στη γενικότερη απόδοση του αθλητή. Ένας αθλητής με κάποια οπτική δυσλειτουργία συχνά αναπτύσσει προσαρμοστικούς μηχανισμούς για να αντισταθμίσει το πρόβλημα του ,αλλά αυτό λειτουργεί σε βάρος της σταθερής του απόδοσης, της απόδοσης του κάτω από stress και κούραση, της συγκέντρωσης του καθώς και της προοπτικής του για βελτίωση, Σχεδόν ποτέ ή  έστω πολύ δύσκολα και σπάνια θα μπορεί να συναγωνισθεί με εκείνους που έχουν καλή όραση και να νικήσει. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό  στις Ακαδημίες που εκκολάπτουν πρωταθλητές καθώς ο εντοπισμός  και η  αντιμετώπιση / βελτίωση των αδύνατων σημείων της όρασης στα πρώιμα στάδια της εκμάθησης ενός αθλήματος και ανάπτυξης του απαραίτητου αυτοματισμού,αποτελεί εφόδιο προς εκμετάλλευση για  την πρόοδο και την εξέλιξη του νέου αθλητή  προς τον πρωταθλητισμό.

Η αξιολόγηση της οπτικής λειτουργίας οφείλει να περιλαμβάνει:

-Εξατομικευμένη οπτομετρική αξιολόγηση των οπτικών δεξιοτήτων (σε κάθε ηλικία)

-Οφθαλμολογική εξέταση με τα πιο σύγχρονα μηχανήματα

-Αναλυτική καταγραφη σε  διαγράμματα και συγκριτικούς πίνακες των δυνατών και αδύναμων σημείων της όρασης

-Σύγκριση και ανάλυση του προφίλ της όρασης του αθλητή με τις παρατηρήσεις του ιδίου ή προπονητή

-Vision Training

– Εξάσκηση  οπτικών δεξιοτήτων σύμφωνα με τις ανάγκες του αθλήματος και τις ιδιαίτερες ανάγκες/απαιτήσεις του αθλούμενου

-Vision Enhancement

– Βελτίωση οπτικών δεξιοτήτων ακόμα και σε άτομα που δεν παρουσιάζουν κάποια ιδιαίτερη αδυναμία

-Αντιμετώπιση διαθλαστικών προβλημάτων (μυωπία, υπερμετρωπία, αστιγματισμός) με γνώμονα πάντα την άνετη και λειτουργική όραση (ειδικά γυαλιά, φακοί επαφής και επεμβάσεις ή LASER με τον πιο σύγχρονο τεχνολογικό εξοπλισμό, με στόχο την υπερόραση)

-Οφθαλμιατρική και οπτομετρική φροντίδα για την πρόληψη και την αντιμετώπιση τραυματισμού των οφθαλμών ή σε περίπτωση ήπιων κρανιοεγκεφαλικών κακώσεων που επηρεάζουν τις οπτικές δεξιότητες και προκαλούν συμπτώματα.

Κατά την αξιολόγηση, σημασία δεν έχει μόνο το αποτέλεσμα αλλά και ο τρόπος που ο κάθε αθλητής φτάνει σε αυτό (σιγουριά απαντήσεων και επιλογων του, διαχείρηση λαθών του, βαθμος επιδοσεων του κατω από στρεσσογονους παραγοντες, ο τύπος οπτικής επεξεργασίας του κ.α). Για αυτό το λόγο, κατά την διάρκεια των δοκιμασιών σημειώνονται χρήσιμες, για κάθε προπονητή, παρατηρήσεις. Πολλές φορές αδυναμίες που έχει εντοπίσει ο προπονητής ή ο αθλητής και δεν φαίνεται να σχετίζονται με την όραση, έχουν άμεση ή έμμεση σχέση με αυτήν. Η συνεργασία λοιπόν με τον προπονητή είναι απαραίτητη.

Πολύ σημαντική είναι επίσης η αξιολόγηση νέων αθλητών (πάνω από 6 ετών) και αυτό διότι:Αφενός δίνονται στοιχεία χρήσιμα για το προφίλ του αθλητή,αφετέρου όταν εντοπιστούν αδυναμίες σε μικρή ηλικία μπορούν εύκολα να αντιμετωπιστούν πρίν εμπεδωθούν σαν αθλητική “συμπεριφορά”.

Ένα αποτελεσματικό  οπτικό  σύστημα απαιτεί τον χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια συνδυασμό πολλών οπτικών δεξιοτήτων,ώστε ο αθλητής να μπορεί ταχύτατα να αντιλαμβάνεται,να αναγνωρίζει, να κατανοεί και να δρα σύμφωνα με αυτό που βλέπει.

Κάθε αθλητής έχει διαφορετικές ανάγκες και απαιτήσεις από την όραση του. Οι ασκήσεις ενός προγράμματος  Vision Training  επιλέγονται και προσαρμόζονται ανάλογα με τις ανάγκες αυτές.

Η όραση είναι μια επίκτητη διαδικασία που αφορά στην λειτουργικότητα του εγκεφάλου και επομένως μπορεί να εξασκηθεί και να εκπαιδευτεί κατάλληλα ώστε να βελτιωθεί.

Μερικές από τις οπτικές δεξιότητες που χαρακτηριζουν το ανθρωπινο οπτικο συστημα είναι :

-η οπτική οξύτητα,-η ευαισθησία αντίθεσης – η στερεοσκοπική αντίληψη -η συνεργασία των δυο ματιών

– η αλλαγή εστίασης,οι δυναμικές οφθαλμικές  κινήσεις -η οπτική προσοχή  – η ταχύτητα αναγνώρισης οπτικών πληροφοριών

-η περιφερειακή  όραση και ο συντονισμός με κεντρικές πληροφορίες

-ο οπτοκινητικός συντονισμός (ματιού-χεριού, ματιου- σώματος-ποδιού)

-η εκπαίδευση στη νοερή απεικόνιση του σχεδιασμού του παιχνιδιού(οργάνωση-σχεδίαση-στρατηγική)

 

Στόχος κάθε προγράμματος είναι να έχει ο αθλητής την ευκαιρία να πάρει τις απαραίτητες εμπειρίες μέσα απο τις ασκήσεις ώστε να μάθει να βλέπει πιο γρήγορα, πιο σωστά και πιο αποτελεσματικά με την λιγότερη δυνατή προσπάθεια. Πιο αναλυτικά, ο αθλητής θα έχει την ευκαιρία:

1) να πάρει τον έλεγχο των οπτικών του δεξιοτήτων

2) να αντιληφθεί ότι εκείνος είναι ο κυρίαρχος της όρασης του

3) να μάθει να συλλέγει πληροφορίες από μεγαλύτερο μέρος του οπτικού του πεδίου

4) να μειώσει τα λάθη στο παιχνίδι που οφείλονται στην παράλειψη σημαντικών οπτικών πληροφοριών

5) να αποκτήσει ευελιξία στις γρήγορες αποφάσεις (decision making)

6) να προβλέπει καλύτερα την εξέλιξη των φάσεων του παιχνιδιού

7) να συντονίζει ερεθίσματα από διαφορετικές αισθήτηριακές και γνωστικές λειτουργίες (όραση, ακοή, ισορροπία, κίνηση) ακόμα και κάτω από συνθήκες πίεσης ψυχικου η σωματικου stress.

8) να υπολογίζει πιο σωστά αποστάσεις και θέσεις στον αγωνιστικό χώρο

H επιστημονική ομάδα στο τμήμα Sports Vision Training έχει την εξειδίκευση που απαιτείται για όλα τα επίπεδα αξιολόγησης και παρακολούθησης μιας ομάδας ή ενός αθλητη.Παράλληλα ,το τμήμα διαθέτει όλο το σύγχρονο εξοπλισμό και μηχανήματα που χρησιμοποιούνται παγκοσμίως σε παρόμοιες κλινικές.

Την επιστημονική ομάδα στελεχώνουν οι Δρ. Bettina Neureither, χειρουργός οφθαλμίατρος,η κα. Νατάσσα Tanaskovits, χειρουργός οφθαλμίατρος, η κα Ιωάννα Μεταξάκη , χειρουργός οφθαλμίατρος και ο ειδικός οπτομέτρης κος Φώτης Βελισσαράκος.

Το τμήμα της Αθλητικής Όρασης δραστηριοποιείται  μέχρι σήμερα προσφέροντας τις υπηρεσίες του τόσο σε επαγγελματίες-πρωταθλητές όσο και σε ερασιτέχνες – ανερχόμενους αθλητές  μικρότερης ηλικίας , σε ένα ευρύ φάσμα αθλημάτων  και για  διαφορετικά  επίπεδα επιδόσεων.

Τα στελέχη της επιστημονικής ομάδας ειχαν καίριο  ρόλο στην διοργάνωση του προγράμματος ¨opening eyes ¨ στους Special Olympics national games και στους Special Olympics summer games  που διοργανώθηκαν στην Αθήνα το 2010 και 2011 αντίστοιχα . Το εθελοντικό  αυτό πρόγραμμα είχε σκοπό τον έλεγχο της οπτικής λειτουργίας των αθλητών και την πρόληψη –θεραπεία πιθανών διαταραχών , και αποτέλεσε σημαντικότατη γνωστική εμπειρία για την ομάδα μας καθώς η προσέλευση των αθλητών ήταν αξιοσημείωτη. Στα προγράμματά μας δε, συμμετείχαν αθλητές που διακρίθηκαν και στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2012 στο Λονδίνο

Τα προγράμματα που εφαρμόζονται καλύπτουν όλους τους τομείς της αθλητικής όρασης  και η εμπειρία  έχει επιβεβαιώσει  ότι τελικά ,τα κλάσματα του δευτερολέπτου που χωρίζουν τον πρωταθλητή από τον δεύτερο σε επιδόσεις  ανταγωνιστή του κρίνονται  και από το πόσο έχει εκπαιδεύσει  την όρασή του.

Α. Μεταξα 13, Γλυφάδα  Email: ophthalmos@ophthalmos.gr  URL:www.ophthalmos.gr   Τηλ. 302108940902   Fax: +302108981688