O αθλητισμός είναι μία ευχάριστη και αποδοτική ασχολία των παιδιών και των νεαρών αθλουμένων. Βοηθάει στην εκτόνωση από το σχολείο, τα μαθήματα και γενικότερα τις μαθητικές υποχρεώσεις. Καθιστά τον νεαρό αθλούμενο υπέυθυνο μέσα από τη διαδικασία της «προετοιμασίας» που χρειάζεται για να μπει ο νεαρός αθλητής στο πνεύμα του αγώνα. Αυτοπειθαρχία, ευσυνειδησία, αυτοσυγκράτηση, είναι οι κύριες ιδιότητες που αναπτύσσει, απαραίτητες για την προσωπική του προετοιμασία για τους αγώνες και τις προπονήσεις εν μέρει.
Πράγματι, ο νεαρός αθλούμενος πρέπει να κοιμηθεί νωρίς , να καταναλώσει την κατάλληλη τροφή στην σωστή ποσότητα, έτσι ώστε να αποδώσει ο οργανισμός του την μεγαλύτερη δυνατή ενέργεια στον συγκεκριμένο χρόνο. Αυτές και άλλες λεπτομέρειες καθιστούν το παιδί υπεύθυνο και πειθαρχημένο, σημαντικές ιδιότητες που θα το ακολουθήσουν στο υπόλοιπο της ζωής του. Όμως πέραν των σημαντικών ωφελειών που αποδίδει το ποδόσφαιρο και γενικότερα ο αθλητισμός στα παιδιά, δημιουργούνται και αναπόφευκτοι τραυματισμοί κατά τη διάρκεια των προπονήσεων ή αγώνων.
Οι συνηθέστεροι των τραυματισμών στην παιδική και εφηβική ηλικία , αφορούν τα κάτω άκρα με προεξέχοντες τις χονδροπάθειες. Αυτές είναι βλάβες στον πυρήνα οστέωσης διαφόρων οστών. Συγκεκριμένα ο πυρήνας γίνεται μαλακός, παραμορφώνεται, θρυμματίζεται και μετά από ένα χρονικό διάστημα που διαφέρει, αποκαθίσταται χωρίς όμως να επανέρχεται το αρχικό φυσιολογικό του σχήμα. Η αλλοίωση αυτή ,είναι αποτέλεσμα αγγειακής διαταραχής (ισχαιμίας) και ο τραυματισμός ή οι συνεχόμενοι μικροτραυματισμοί στο ίδιο σημείο είναι η βασική αιτία οστεοχονδρίτιδας .
Οι συνηθέστερες εντοπίσεις οστεοχονδρίτιδας σε νεαρούς ποδοσφαιριστές είναι :
Στο κνημιαίο κύρτωμα ή νόσος Osgood- Schlatter ( μπροστά στο γόνατο, κάτω από την επιγονατίδα).
Στον κάτω πόλο της επιγονατίδας ( νόσος Jonansson – Larsen)
Στην πτέρνα ( νόσος Sener)
Στο γόνατο, στον εσωμηριαίο κόνδυλο (διαχωριστική οστεοχονδρίτιδα)
Στην ποδοκνήμη ( συγκεκριμένα στο σκαφοειδές του ταρσού ή στην κεφαλή του δευτέρου μεταταρσίου)
Σπανιότερα στην σπονδυλική στήλη.
Από τις παραπάνω οστεοχονδρίτιδες , οι συχνότερες στο ποδόσφαιρο είναι οι πρώτες τρεις, που με την κατάλληλη αγωγή και αποχή επί δύο μήνες περίπου από κάθε αθλητική εκδήλωση , επουλώνονται. Αντίθετα η διαχωριστική οστεοαρθρίτιδα στο γόνατο και αυτή στην κεφαλή του μηριαίου είναι σοβαρότερες και χρειάζονται μεγαλύτερη προσοχή από τα παιδιά, τους γονείς αλλά και έμπειρο κατάλληλο γιατρό, για να δώσει τις σωστές κατευθύνσεις.
Οι κακώσεις της ποδοκνημικής- διαστρέμματα ( κοινώς στραμπουλήγματα ), είναι αρκετά συχνά στις ηλικίες αυτές , αλλά συνήθως έχουν γρήγορη αποκατάσταση και καλή πρόγνωση. Η άμεση τοποθέτηση πάγου στην περιοχή και η καλή εφαρμογή του ελαστικού επιδέσμου , εμποδίζουν την ανάπτυξη οιδήματος και περιορίζουν τον πόνο επιταχύνοντας την ανάρρωση.
Οι κακώσεις των γονάτων δεν είναι συχνές στην παιδική ηλικία και αυτό γιατί τα στοιχεία του γονάτου είναι εύπλαστα με μεγάλη ευλυγισία και απαιτείται πολύ ισχυρή δύναμη ( χτύπημα) για να προκληθούν βλάβες στους μηνίσκους και τους συνδέσμους του γόνατος. Πιο συχνά είναι οιδήματα στην περιοχή του γόνατου που αποκαθίστανται.
Ακόμα οι μυϊκές θλάσεις δεν είναι συχνές για τους παραπάνω αναφερόμενους λόγους. Αντίθετα πιθανές τενοντίτιδες στον Αχίλλειο τένοντα, στον επιγονατιδικό ( Jumper’s Knee) και στον ιγνυακό τένοντα του γόνατος, εμφανίζονται και έχουν να κάνουν με το ανεπαρκές « ζέσταμα» των νεαρών ποδοσφαιριστών, τον ακατάλληλου αγωνιστικού χώρου και τα ακατάλληλα υποδήματα. Οι υμενίτιδες στο ισχίο δεν είναι συχνές όμως θέλουν ιδιαίτερη προσοχή και την κατάλληλη αποκατάσταση για να μην γίνουν « χρόνιες» καταστάσεις που να παιδεύσουν τον αθλούμενο περιοδικά για πολλά χρόνια. Τέλος οι τραυματισμοί στα άνω άκρα, αφορούν κυρίως κατάγματα στο αντιβράχιο. Τα χαρακτηριστικά αυτών των καταγμάτων , είναι η εμφάνισή τους στην ακτινογραφία « σαν σπασμένο χλωρό ξύλο», στα οποία το οστό κάμπτεται και σπάει μόνο από τον ένα φλοιό στην κυρτή επιφάνεια , ενώ ο άλλος στην κοίλη παραμένει άθικτος. Ορισμένες φορές τα κατάγματα αυτά είναι τέλεια ( σπασμένα δηλαδή και από τις δύο πλευρές),συγκρατούνται όμως στη θέση τους από το παχύ περιοστέο που τα περιβάλει.
Η θεραπεία τους είναι πάντα συντηρητική και η πώρωση γίνεται εύκολα και η διόρθωση της πιθανής γωνίωσης , επιτυγχάνεται αυτόματα με ην πάροδο του χρόνου. Σπανιότατα αλλά θέλουν μεγαλύτερη προσοχή, είναι τα κατάγματα την περιοχή του αγκώνα. Άμεσα πρέπει να γίνει σωστή αποκατάσταση. Σε αντίθετη περίπτωση μπορεί να υπάρξει μια επιπλοκή που λέγεται ισχιαιμική απόφραξη της βραχιόνιας αρτηρίας που οδηγεί σε ισχαιμία των μυών και ατροφία των νεύρων της καμπτήριας επιφάνειας του αντιβραχίου. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την παραμόρφωση του χεριού.
Ρούσσης Ξενοφών Ορθοπαιδικός Χειρουργός – Ειδικός Αθλητίατρος
